Uit het hoofd spelen is geen must. Er zijn mensen die het kunnen. Maar er zijn ook mensen die wel kunnen spelen maar niet van blad kunnen lezen. En er zijn er ook die het beiden kunnen.

En uit het hoofd kunnen spelen, daar zijn ook weer verschillen in. Sommige mensen spelen iets wat ze geleerd hebben, al dan niet van bladmuziek, telkens letterlijk zo na. Dat ziet er voor de toehoorders dan uit als ‘hij/zij speelt uit het hoofd’. Maar feitelijk komt je hoofd hier niet aan te pas, dit is het ‘spiergeheugen’.

Anderen spelen niet iets wat zij noot voor noot zo hebben geoefend maar spelen ‘uit het hoofd’. Ik noem dat ‘op basis van begrip’. Maar je kunt dat ook noemen ‘op gehoor’ of ‘op ervaring’. En soms noemt men dat ‘improviseren’.

Voor nu kijken we er even zo naar: je kunt spelen vanuit ‘spiergeheugen’ of je kunt spelen ‘op basis van begrip’.

Ik maak van beide gebruik in de lesmethode op dit platform. Ik wil dat iedereen ‘vrij leert spelen’. Daarvoor heb je begrip nodig en vaardigheden. Met het uitbreiden van je repertoire voed je beiden. Alle lessen, ook die van de nummers, zijn erop gericht om steeds je begrip en je vaardigheden te vergroten.

Uit het hoofd spelen op begrip gaat er vanuit dat je een nummer ‘begrijpt’, voor mij is dat vooral het akkoorden schema doorhebben. Ik denk dan meer in ’trappen’. Daarvoor zijn de diverse lessen rondom akkoorden en harmonische progressies (zowel in de basis als bij extra) onontbeerlijk. Ook de extra les ‘akkoorden bij een toonsoort’ helpt daarbij.
Als je vanuit het akkoordenschema zelf invulling geeft met behulp van alle vaardigheden die je hebt op de piano dan ben je feitelijk natuurlijk al aan het improviseren. Je speelt iets dat niet door iemand anders zo exact bedacht en uitgeschreven is.

Voor die vaardigheden zijn dan natuurlijk ook weer allerlei lessen, zoals alle lessen met ‘Oefeningen’ in de titel, onder de Extra Lessen.

En zo speel ik zelf de meeste nummers voor – laten we zeggen – 80% uit mijn hoofd.

En zoals ik al eerder schreef, de twee methodes sluiten elkaar natuurlijk niet uit. Heel veel ‘loopjes’ of de manier waarop je akkoorden ‘pakt’ zitten natuurlijk in het spiergeheugen. En dat komt ‘vanzelf’ als je iets vaker speelt.
De truuk hierbij is dat mensen veel meer uit hun hoofd spelen dan ze denken. Sommige leerlingen zetten de bladmuziek voor zich neer en gaan dan spelen terwijl ze de hele tijd naar hun handen kijken. Altijd grappig om te zien als docent. Haal ik het weg, dan worden ze onzeker!?!!

Als je dingen uit je hoofd wilt leren spelen heb ik deze twee tips:

• Kleine stukjes oefenen! Dit zeg ik in bijna elke video denk ik. Maar om van het leren (de denk fase bij nieuwe dingen) naar de automatische fase te gaan moet je kleine stukjes (soms enkele noten, soms 1 maat, soms 2 maten) steeds 10x herhalen. Zo langzaam mogelijk, zodat je het netjes kunt spelen, zonder haperingen.
• Leg een wit vel over je bladmuziek en probeer te spelen. Als je het niet meer weet dan bekijk je dat stukje even. Bedek het dan weer meer het witte vel en probeer het te spelen.
• Speel ook echt, als je speelt. Dat betekent, durf te experimenteren. Zoals kinderen spelen. Dat zijn we onderweg verleerd door ons schoolsysteem. We hebben geleerd dat we vooral moeten luisteren naar degene die voor de klas staat en dat we dat bij een proefwerk allemaal zo letterlijk mogelijk moeten herhalen. En je antwoorden zijn dan goed of fout. Veel muziekdocenten geven ook zo les. Dat levert allemaal onzekere spelers op.

Ik zeg altijd tegen leerlingen: “In mijn leslokaal bestaat goed of fout niet.“

Want bij het bespelen van een instrument moeten we niet vergeten waar het eigenlijk om gaat. Dat jij er plezier in hebt! Door het spelen, het experimenteren, of ‘rommelen’ zo je wilt, leer je wat wel en niet lekker klinkt. Je gaat veel meer kijken en vooral luisteren naar wat je doet en wat er eigenlijk gebeurt in een nummer. Het bespelen van een muziekinstrument gaat over het uiten van je gevoel. En dat is ook niet goed of fout. Kortom, uit je hoofd leren spelen is ook gewoon een kwestie van doen.

AANBIEDING: nu piano leren spelen voor slechts € 4,95 per maand!

En wat zeggen de cursisten?